Terug naar overzicht
28 dec 2020

Artikel van de maand door Rik Crivits: Minder faillissementen, het leven gaat door. Ook dat was 2020

De geschiedenis van de coronaperiode zal pas over vele jaren geschreven worden. We staan er nog middenin en van daaruit heb je geen overzicht. Ik onderneem een poging op microschaal.

Terugblik op onze nieuwsbrief

Bij het terugkijken naar de artikelen die we publiceerden in onze nieuwsbrief blijkt het meeste juridische nieuws waarover we het sinds maart hadden over ‘corona’ te gaan. We beperkten ons tot de materies die we kennen, maar toch zie je aan de hand daarvan waar de samenleving en het beleid mee bezig waren.

We hadden het dikwijls over tijdelijke werkloosheid, ook in verband met verlengde schoolvakanties. We vroegen ons af of de ziekte COVID-19 een arbeidsongeval of een beroepsziekte is. We hadden het over corona-ouderschapsverlof voor werknemers en zelfstandigen en bespraken het structurele telewerk. We legden uit dat tijdelijke corona-overmacht de opzeggingstermijnen niet schorst.

We stelden ons de vraag of het virus, de ziekte en de overheidsmaatregelen overmacht zijn bij de uitvoering van overeenkomsten. In het bijzonder zoomden we in op de invloed ervan op de handelshuurder, die zijn winkel moest sluiten. We legden uit welke overheidspremies en -leningen het leed enigszins konden verzachten.

We hadden het over de verlengde oproepingstermijnen voor algemene vergaderingen en raden van bestuur en over de mogelijkheid om online te vergaderen in vennootschappen en verenigingen van mede-eigenaars.

We bespraken de verlenging van de termijnen in vergunningsprocedures.

We bespraken welke mogelijkheden een gerechtelijke reorganisatie biedt voor ondernemingen in moeilijkheden en het KB nr. 15 dat een tijdelijk faillissementsmoratorium instelde.

Onze thema’s zijn een staal van de bezorgdheden die eigen zijn aan deze coronatijd. De scholen waren langer dicht, werk en zorg voor de kinderen cumuleren lukte soms moeilijk. Wat ‘vroeger’ evident was, kon niet meer, zoals live vergaderen. We mochten ons niet altijd vrij verplaatsen op basis van de ‘Blijf in uw kot’-regel of liepen het risico ernstig ziek te worden. Oproepingstermijnen moesten daarom langer worden. Bedrijven hangen in een ketting aan elkaar. Ze moesten soms sluiten of konden niet alle werknemers aan het werk houden.

Niet meer, maar minder faillissementen

Dit alles culmineert, zo zou u denken, in het insolventierecht. Het zal faillissementen regenen. Een stortvloed tot zelfs een tsunami van faillissementen komt eraan. Eind juni lazen we: ‘Volgens berekeningen van Graydon zouden de komende maanden – naar verwachting vanaf na de zomer – tot 50.000 aan de coronacrisis gelinkte faillissementen aangevraagd kunnen worden. Ter vergelijking: in heel 2019 gingen net geen 12.000 ondernemingen over de kop, en dat was het op een na hoogste aantal ooit.’

Het merkwaardige is dat er in 2020, ook na de zomer, veel minder faillissementen werden uitgesproken dan de vorige jaren. Zo’n 30% minder. Naar schatting zullen er 8000 faillissementen zijn uitgesproken in 2020, in plaats van 12.000 in 2019. In december herhaalde Graydon nochtans de voorspelling in bijna identieke woorden als die van juni. Het kleinere aantal faillissementen heeft te maken met de overheidssteun, maar intrinsiek blijft het probleem hetzelfde en Graydon verwacht grote aantallen faillissementen in 2021.

Steun en flexibiliteit

Er waren inderdaad talrijke overheidsmaatregelen. Naast rechtstreekse steun kregen ondernemingen – en ook de werknemers – uitstel van betaling van de fiscus en de RSZ.

Het is bovendien duidelijk dat schuldeisers, ook de banken, elkaar in crisistijd makkelijker betalingsuitstel gunden, zelf al was er geen dwang van de overheid. Af en toe waren er discussies over de betaling van handelshuur, maar de meeste verhuurders waren begripsvol. Daarenboven behandelden de ondernemingsrechtbanken in de eerste lockdown spontaan geen vorderingen in faillietverklaring, omdat de rechters ervan uitgingen dat de verweerders zich moeilijk konden verplaatsen en hun betalingsmoeilijkheden het gevolg waren van een tijdelijke crisissituatie.

Het KB nr. 15 bevestigde eigenlijk een praktijk. Het besluit hield, kort gezegd, in dat vanaf 24 april tot 17 juni 2020 ondernemingen niet op dagvaarding failliet konden worden verklaard en er in het algemeen geen beslag kon worden gelegd tot inning van schulden.

De coronawet van 20 december 2020 (BS 24 december 2020) herneemt heel wat tijdelijke coronamaatregelen (op afstand vergaderen, zittingen houden en aktes verlijden, termijnen verlengen) en maakt sommige zelfs definitief. Voor ondernemingen die verplicht moesten sluiten voorziet de wet eenzelfde faillissementsmoratorium en gelijke maatregelen als het KB nr. 15, nu beperkt in de tijd tot 31 januari 2021. Zou het kunnen dat zo’n wetgeving eerder symbolisch is? Ook nadat het KB nr. 15 volledig was uitgewerkt, werden er helemaal niet meer faillissementen uitgesproken. De dalende trend bleef.

Het is dus even afwachten wat de toekomst zal brengen. Ik ben iets optimistischer dan Graydon. Niet alleen de schuldeisers, maar ook de rechtbanken zullen toleranter blijven.

Met veerkracht het nieuwe jaar in

Justitie is een essentiële dienst, de rechtbanken bleven open en dat was in de tweede lockdown veel duidelijker dan in de periode van maart tot juni. De zittingen zijn helemaal geen Geisterspiele, zoals de voetbalwedstrijden. Er zijn zelfs bijzondere coronazittingen.

Terugkomend op onze nieuwsbrief blijkt dat in de nieuwsberichten van 2020 vergelijkbare topics als in 2019 aan bod kwamen. Nieuwe advocaten versterkten ons kantoor, onze advocaten volgden bijkomende opleidingen, gingen nieuwe uitdagingen aan, namen er een taak bij. We leerden niet alleen vergaderen, maar ook lesgeven voor de camera en gaven webinars in plaats van seminars. Zoals zovelen pasten we onze routine aan, maar ook het advocatenleven ging door. Dat is de essentie.

We zullen, net als u, de eindejaarsfeesten vieren, maar anders. De kleinere bubbel thuis, u kent het al, en uit wandelen gaan in een groepje van maximum vier, met enkele dichte familieleden of goede vrienden, mondmaskers en grote tussenruimtes. Het zal wat kleiner zijn, maar ook hier behouden we de essentie.

Als de wereld anders moet worden, het zij zo, maar laat ons elkaar nog luider dan andere jaren een gelukkig en gezond nieuw jaar wensen. Laat ons allen samen hopen dat 2021 een goed jaar wordt.