Op 20 maart 2024 werd de Wet tot motivering van ontslag en kennelijk onredelijk ontslag van contractuele werknemers in de overheidssector gepubliceerd. De nieuwe wet is dus niet van toepassing op statutaire personeelsleden in de overheidssector noch op werknemers in de particuliere sector voor wie al een regeling bestond.

Hoewel de cao nr. 109, die van toepassing is op werknemers in de privésector, zoveel als mogelijk naar analogie werd omgezet, zijn er toch een aantal opmerkelijke verschillen voor ontslagen van contractuelen in de overheidssector:

• Vooreerst bepaalt de nieuwe wet dat de overheidswerkgever die van plan is een werknemer te ontslaan om redenen die verband houden met zijn persoon of zijn gedrag, eerst die werknemer moet uitnodigen om vooraf gehoord te worden. Deze voorafgaande hoorplicht geldt niet voor ontslagen in de privésector.
• Bovendien voorziet de wet niet in de verplichting om de redenen van het ontslag pas op verzoek van de werknemer mee te delen, maar wel om al meteen in de kennisgeving van het ontslag de concrete redenen voor het ontslag te vermelden. Bij ontslagen van werknemers in de privésector moet een werkgever maar tot motivering overgaan wanneer een werknemer hierom per aangetekende brief verzoekt binnen de twee maanden na het einde van zijn arbeidsovereenkomst (het ontslag om dringende reden niet te na gesproken).

Indien de overheidswerkgever aan één van deze verplichtingen verzaakt, is hij die werknemer een vergoeding verschuldigd die overeenkomt met twee weken loon.

Deze specifieke afwijkingen worden volgens de parlementaire voorbereidingen gerechtvaardigd door het feit dat overheidswerkgevers niet alleen de dwingende bepalingen van het arbeidsrecht moeten naleven (zoals elke werkgever), maar ook moeten handelen in overeenstemming met de beginselen van behoorlijk bestuur en de grondwettelijke regels.

Voor het begrip kennelijk onredelijk ontslag daarentegen werd de definitie uit cao nr. 109 zonder enige wijziging overgenomen. Kennelijk onredelijk ontslag is het ontslag van een voor onbepaalde duur in dienst genomen werknemer om redenen die geen verband houden met de geschiktheid of het gedrag van de werknemer of die niet berusten op de noodwendigheden inzake de werking van de onderneming, de instelling of de dienst en waartoe nooit beslist zou zijn door een normale en redelijke werkgever. Ook voor de vergoeding werd duidelijk inspiratie gezocht bij cao nr. 109: bij een kennelijk onredelijk ontslag is de werkgever aan de werknemer een vergoeding verschuldigd van ten minste 3 weken en ten hoogste 17 weken loon.

De nieuwe wet treedt in werking op 1 mei 2024. De nieuwe regels zijn van toepassing op de ontslagen die de overheidswerkgever vanaf die datum uitvoert.